جعفر الراشد باللّه عباسیجعفر الراشد باللّه عباسی، از خلفای عباسی می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیابومنصور جعفر ملقب به «الرّاشد باللَّه» بن فضل، از خلفای عباسی است. پس از آنکه «مسترشد» در ۱۸ ذیقعده ۵۲۹ق به دست فدائیان اسماعیلی در مراغه به قتل رسید، فرزندش «الراشد» به جای او نشست. در سال ۵۳۰ق با «سلطان مسعود بن محمّد سلجوقی» در نزاع افتاد و نام او را از خطبه انداخت و داود برادر مدعی او را سلطان خواند و امرای اطراف را به جنگ با مسعود و عصیان علیه او واداشت. مسعود به بغداد آمد و «راشد» از ترس به اتابک موصل پناه جست و «مقتفی» به جای او به خلافت انتخاب شد. در سال ۵۳۲ق «راشد» از موصل به آذربایجان پیش داود رفت و اتابک فارس و بعضی دیگر از امراء هم که از مسعود ترس داشتند دور «داود» و «راشد» را گرفتند و به جنگ «مسعود» آمدند. «مسعود» در شعبان این سال آنها را در نزدیک دینَوَر شکست داد. ۲ - اختلاف در محل دفن«راشد» با «داود» به خوزستان آمد و از آنجا به اصفهان رفت و در آن شهر در ۲۵ رمضان ۵۳۲ق به دست یکی از فدائیان اسماعیلی به ضرب کارد جان سپرد. در قریه شهرستان اصفهان بقعه‌ای است که برخی از نویسندگان آن را مقبره «الراشد» خلیفه عباسی می‌نویسند. لکن نزد اهالی آنجا معروف است که آنجا قبر دو نفر از سادات بزرگوار به نام‌های «شاهزاده ابراهیم» و جناب «حسین بن زید بن حسن بن علی» (علیهما‌السّلام) می‌باشد. در این که راشد در اصفهان کشته شده و در جی به خاک رفته سخنی نیست. سبک ساختمان گنبد مانند ساختمان‌های عهد سلجوقی و بدون تاریخ است و در قرون بعد از آن تعمیراتی انجام شده است. به ظنّ نوسنده، سلجوقی بودن بقعه، دلیل بر آن نیست که آنجا قبر «راشد عباسی» باشد بلکه مظنون آن که قبر راشد در محلّی بوده است که اکنون به نام باغ مشهد خوانده می‌شود و این گنبد مربوط به جامع (مسجد جامع) شهرستان بوده است. «عماد کاتب» اصفهانی درباره کشته شدن راشد و دفن او می‌نویسد: «و دفن الراشد باللَّه فی مدینه جیّ و افردت له تربة فی جامعها» «یاقوت حموی» در کتاب «معجم البلدان» می‌نویسد: «و فی جیّ مشهد الراشد ابن المسترشد معروف ویزار و هی علی شاطی ء نهر زنده رود» بعید به نظر می‌رسد که سلاطین صفوی قبر خلیفه عباسی را در اصفهان پایتخت خود باقی گذاشته باشند و احتمال خراب کردن آن بسیار قوی و معقول به نظر می‌رسد. [۱]
هنرفر، لطف‌الله، گنجینه آثار تاریخی اصفهان، ص۲۰۸-۲۰۹.
[۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۶۰۸-۶۰۹.
[۳]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۲۱۶-۲۱۷.
[۴]
تاریخ ایران (کمبریج)، ج۵، ص۱۳۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۳۲۴. |